Procedure vermijdt hart-longtransplantatie met innovatieve behandeling via de lies
Technisch huzarenstukje voor moeilijk te behandelen complicatie
Aalst, oktober 2016 – Deze zomer werden in het Hartcentrum OLV Aalst voor het eerst stents via katheterisatie langs de lies aangebracht om vernauwingen in de longader te behandelen. Deze baanbrekende ingreep werd uitgevoerd door dokter Tom De Potter, cardioloog, en dokter Roel Beelen, cardiovasculair chirurg. Deze katheterisatietechniek is goed ingeburgerd voor de behandeling van vernauwingen van kransslagaders, maar er zijn niet meteen veel wetenschappelijke gegevens te vinden over gevallen waarin die techniek ook voor stenoses van longaders wordt aangewend, en al helemaal niet na een eerdere correctie-ingreep zoals hier het geval was.
Zeldzame complicatie
De longaders (ook pulmonale venen genoemd) zijn de aders die zuurstofrijk bloed vanuit de longen naar de linkerhartkamer vervoeren. De mens heeft vier longaders – twee voor elke long – die afzonderlijk in het linker atrium uitmonden. Bij voorkamerfibrillatie (een type van hartritmestoornis) kan worden geopteerd voor de behandeling waarbij de longaders elektrisch worden geïsoleerd van de rest van het hart. Op die manier kunnen de elektrische prikkels die de ritmestoornis veroorzaken, het hart niet meer bereiken. Dergelijke behandeling wordt ook pulmonale venenisolatie genoemd en is een vorm van ablatie. In principe is het een routinebehandeling, maar in zeldzame gevallen kan ze tot de complicatie leiden waarbij er na de ablatie vernauwingen van de longaders optreden. Die complicatie leidt tot ernstige kortademigheid en is erg moeilijk te behandelen.
Ernstige casus
Deze zomer bood zich in het OLV Hartcentrum een 53-jarige patiënte aan die in een ander ziekenhuis een pulmonale venenisolatie had ondergaan, maar daarop werd geconfronteerd met ernstige vernauwingen in niet minder dan drie van de vier longaders. De daaropvolgende open heelkundige ingreep om de longaders te herstellen, bleek niet afdoende. Vrij snel na die hersteloperatie keerden de vernauwingen terug. Daarop werd de patiënt naar het OLV Ziekenhuis verwezen. Het onderzoek in het Hartcentrum OLV Aalst bevestigde de noodzaak om de stenoses te behandelen.
Vasculaire stents voor pulmonale venen
Dr. Beelen: “Op basis van gedetailleerde driedimensionale beelden werkten we een precies behandelingsplan uit. Voor elke aangetaste longader selecteerden we uit het beschikbare arsenaal van stents het materiaal met de meest geschikte afmetingen om de vernauwing veilig en afdoende op te lossen. Voor vernauwingen van kransslagaders worden stents met een diameter van 1.5 tot 4.5 mm gebruikt. Maar aangezien de longaders een veel grotere diameter hebben, moesten we hier putten uit het arsenaal aan vasculaire stents met een diameter van 8 tot 12 mm, die doorgaans in de aorta worden aangebracht.”
Katheterisatie met kleine punctie in de lies in plaats van kijkoperatie
Dr. De Potter: “Vasculaire stents voor occlusies in de aorta worden meestal via een kijkoperatie geplaatst. Daarbij worden drie kleinere puncties en een snede van ongeveer 5 centimeter lang, ter hoogte van de ribben, aangebracht. Voor deze ingreep hebben we toch geopteerd om dergelijke stents via een katheter aan te brengen: een nog minder invasieve procedure, waarbij slechts één kleine punctie in de lies is vereist. De ingreep is perfect gelukt. De patiënt stelt het zeer goed en heeft geen last meer van kortademigheid. Tijdens het controleonderzoek stelden we vast dat de druk in de longaders is genormaliseerd. De vernauwingen zijn dus adequaat behandeld.”
3D-beeldvorming: een cruciale succesfactor
Dr. De Potter: “Zonder hoogkwalitatieve driedimensionale beeldvorming tijdens deze ingreep is het onbegonnen werk om dergelijke stents langs deze week aan te brengen en correct in de pulmonale venen te positioneren. Rotatie-angiografie is in het OLV Hartcentrum inmiddels goed ingeburgerd als techniek om de meest aangewezen behandeling te bepalen en om complexe ingrepen vooraf in detail voor te bereiden. Daarenboven vervult het OLV Hartcentrum sinds 2010 ook een pioniersrol om rotatie-angiografie in te zetten tijdens de ingreep zelf – dus in ‘real time’. Enkel dankzij de begeleiding op basis van hoogwaardige driedimensionale beelden konden we deze complexe ingreep via lieskatheterisatie uitvoeren.”